🔸 با عنایت به اصل تفکیک قوا در قانون اساسی، می‌توان برای مجلس شورای اسلامی ۲ وظیفه اصلی را برشمرد. یکی تقنین و دیگری نظارت بر حسن اجرای قوانین. در بین اين ۲ وظیفه، تقنین جایگاه به خصوصی دارد؛ چراکه ریل‌گذاری کار در قوای دیگر را انجام می‌دهد.
روی صحبت نگارنده در این متن، با مردمی‌سازی قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی می‌باشد.
🔻 پر واضح هست که اساس تشکیل مجلس بر رای و مشارکت مردم می‌باشد و اساسا مجلس شورای اسلامی و برگزاری انتخابات برای تعیین نماینده‌های مجلس شورای اسلامی یکی از جلوه‌های ویژه مردم‌سالاری دینی در نظام اسلامی می‌باشد؛ اما به نظر می‌رسد بعداز گذشت ۴۵ سال از پیروزی انقلاب اسلامی و فراز و فرودهای ناشی از عملکرد مجلس و عملکرد نظام در این سال‌ها، شاهد حضورهای متفاوتی از مردم در پای صندوق‌های رای بوده‌ایم که این خود نشان از این دارد که می‌توان بحث «اثرگذاری آحاد مردم، خصوصا نخبگان در تقنین و نظارت» و در حقیقت «مردمی‌سازی مجلس» را به صورت جدی‌تر بررسی کرد تا شاید به این بهانه بتوانیم شاهد ایجاد ارتباط بیشتر و قوی تر بین آحاد مردم، خصوصا نخبگان با رکن قانون‌گذار در جمهوری اسلامی ایران باشیم.
✳️ در اینجا ۲ نکته محل تامل می‌باشد:
1️⃣ باور نمایندگان به استفاده از نظر توده مردم، خصوصا نخبگان در بررسی‌ها
2️⃣ ایجاد سازوکاری لازم برای افزایش مشارکت مردم در این وظایف ذاتی مجلس شورای اسلامی، یعنی قانون‌گذاری!
کلیات بررسی طرح‌ها و لوایح به این صورت است که ابتدا در کمیسیون‌ها مربوطه در مجلس (که متشکل از نمایندگان بعضا متخصص با موضوع آن کمیسیون می‌باشد) مطرح می‌شود و پس از بحث و تبادل نظر و بررسی کارشناسی آن در کمیسیون مربوطه، وارد صحن می‌شود و اتفاقات بعدی ادامه پیدا می‌کند.
▫️ در این بین، جای یک اقدام خالی است و آن هم استفاده از نظر نخبگانی است که در زمان بررسی آن طرح یا لایحه در کف میدان مشغول فعالیت در همان مسئله می‌باشند. نخبگانی که یا به صورت علمی و یا عملی در آن موضوع فعال بوده‌اند و در حقیقت در آن حوزه صاحب نظر می باشند. جای خالی این نکته آنجایی احساس می شود که باور کنیم نمایندگان در همه حوزه ها که صاحب‌نظر نیستند و معمولا برای رای دادن به طرح‌ها و لوایح نگاه می‌کنند به رای کمیسیون مربوطه و یا سخنان موافقان یا مخالفان در صحن مجلس (که البته بسیار خوب و موثر می‌باشد) اما واقعیت این است که نمایندگان در حوزه انتخابیه خود افرادی را دارند که یا به صورت علمی، یا به صورت تجربی و یا حتی به صورت اداری (به عنوان مدیر یا کارمند اداره مربوطه) با آن موضوع در ارتباط می‌باشند و اگر نمایندگان محترم برای بررسی طرح یا لایحه مطرح شده در صحن با آنها مشورت کنند، اولا می‌توانند در تصمیمی که می‌گیرند دقیق‌تر عمل نمایند و از طرف دیگر می‌توانند با این اقدام ارتباط بین قوه مقننه با توده مردم، خصوصا نخبگان را بیشتر کنند و در نتیجه هم در تقویت حمکرانی مردم در جایگاه تصمیم‌سازی قدم موثری بردارند و هم به سرمایه اجتماعی نظام بیافزایند.
🔹 قاعدتا این کار هم می‌تواند به عنوان اقدام فردی توسط برخی نمایندگان صورت پذیرد و هم می‌تواند به عنوان یک طرح توسط عده‌ای از نمایندگان در مجلس ارائه شود و در صورت رای آوردند، سامانه‌ای برای این منظور ایجاد گردد و نمایندگان موظف به ایجاد مشارکت مردمی در بررسی طرح‌ها و لوایح باشند و هم این اقدام به عنوان یکی از سنجه‌های بررسی عملکرد نماینده‌ها در نظر مردم قرار بگیرد.
قطعا تحقق حکمرانی مردم نیازمند اقدامات علمی و عملی‌تری می‌باشد که به نتیجه رسیدن آنها در همه قوا می‌تواند به افزایش سرمایه اجتماعی نظام کمک نماید.
مسعود هراتی
دستیار استاندار سمنان در امر مردمی سازی دولت
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.