🔸 آنچه بیشتر در رابطه با تعاونی‌ها در اذهان عامه مردم ما نقش بسته است، جمع اندکی از مردم هستند که به اعتبار یک فرد یا جریانی خاص، دست به تاسیس شرکتی به عنوان «شرکت تعاونی» زده‌اند و پول‌هایی را از مردم جمع کرده‌اند و پس از مدتی این اعضا محترم هیئت مدیره تعاونی، نتوانسته‌اند تعاونی را به نتیجه برسانند و نهایتا تعاونی شکست می‌خورد و پول‌های مردم به هدر می‌رود!
اینکه برداشت عنوان شده چه میزان صحیح و مطابق با واقع است به یک طرف و اینکه چرا این ذهنیت بیش از آنچه هست در اذهان شکل گرفته است نکته دیگری است.
مسئله نگارنده، بحث شرکت تعاونی نیست؛ بلکه این یادداشت در پی بررسی این مسئله هست که تعاونی یک تاکتیک است یا یک تکنیک! به این معنا که نگاه به تعاونی باید به عنوان یک راهبرد محوری و استراتژی عمیق برای اداره جامعه باشد یا یک عملیات مختصر و کوچک در بعد اقتصادی!؟
✳️ در مشروح مذاکرات تصویب اصل ۴۴ قانون اساسی شهید بهشتی در تعریف تعاونی این موضوع را مطرح کردند که: «شرکت تعاونی عبارت از این است که در یک واحدی عده‌ای کار می‌کنند با سرمایه‌ای که متعلق به خودشان است، خودشان هم کار می‌کنند اعم از اینکه ملک، ملک خودشان یا دولت باشد فقط همین که یک واحدی طوری کار می‌کند که بازده آن بر می‌گردد به جیب همان‌هایی که در آن واحد کار می‌کنند به این می‌گوئیم تعاونی، خصوصیت و ویژگی تعاونی در این قسمت هست».
با بررسی متن بالا و تطبیق آن با رویکرد حال حاضر اداره تعاونی‌ها در کشور، می‌توان گره اصلی عدم رشد تعاونی‌ها در کشور را دریافت.
🔸 اما مسئله دیگری که نیاز است در موضوع تعاونی بررسی گردد، بحث همکاری و هم‌افزایی در سطح جامعه می‌باشد. در بحث تعاونی‌ها، نکته اصلی هم‌افزایی بین افراد برای یک اقدام اقتصادی می‌باشد. وقتی ما بتوانیم پیوندهای اجتماعی مشخصی را ایجاد و یا تقویت نمائیم (مثلا پیوندهای خانوادگی، پیوندهای محلی، پیوندهای صنفی و…) آن وقت می‌توانیم از این فرصت برای ایجاد تعاونی‌های اقتصادی استفاده نمائیم.
🔻 به نظر می‌رسد نکته اصلی بحث تعاونی‌ها استفاده از یک فرصت اقتصادی برای تقویت پیوندهای اجتماعی می‌باشد. به زبان دیگر، راهبرد و تاکتیک اصلی ایجاد تعاونی‌ها، هم‌افزایی و همکاری برای رشد جمعی است که دقیقا در نقطه مقابل شرکت‌های خصوصی هست که فرد یا افراد محدودی برای نفع خودشان از دیگران استفاده می‌کنند.
می‌توان ادعا کرد که یکی از دلایل شکست برخی از تعاونی‌ها در سطح کشور منفعت‌طلبی هیئت مدیره و مدیران آن تعاونی‌ها است که خواسته یا ناخواسته سعی کردند تعاونی را به شکل شرکت خصوصی اداره کنند.
با بررسی تعاونی‌های موفق موجود در کشور به این نتیجه می‌رسیم که تعاونی‌های موفق ۲ ویژگی داشتند:
1️⃣ اول ایجاد همکاری و هم‌افزایی بیشتر بین اعضا برای برنامه‌های اجرایی تعاونی
2️⃣ دوم هیئت مدیره‌ای که به فکر رشد همه اعضا هستند نه فقط منفعت خودشان.
▪️ یکی از از عوامل عدم توفیق تعاونی‌ها، جریان اقتصادی‌ای هستند که منافع آنها در عدم توسعه همه جانبه همه مردم هست. جریان‌های اقتصادی که تمایل دارند فقط خودشان رشد کند و منفعت‌های اقتصادی به دیگر افراد جامعه منتقل نگردد.
🔹 به هر حال، نکته قابل تامل در رابطه با تعاونی‌ها که در هفته تعاون سال «جهش تولید با مشارکت مردم» می‌توان به آن پرداخت این است که یکی از راه‌های قطعی افزایش مشارکت آحاد جامعه در جهش تولید، ایجاد و تقویت تعاونی‌ها می‌باشد. ایجاد تعاونی‌ها در جامعه سبب رشد هم‌افزایی و همگرایی در جامعه و نهایتا رشد سرمایه اجتماعی در جوامع محلی و گروه های صنفی می‌گردد؛ لذا می‌بایست برای این مهم برنامه‌ریزی‌های کلان در سطح ملی و خرد در سطح خانواده، محله و صنوف صورت پذیرید و این ۲ مکمل همدیگر هستند و متوقف به یکدیگر نمی‌باشند. به این معنا که برنامه‌ریزی‌ها کلان می‌تواند کمک کننده به جریان تعاونی‌های موجود و تسهیل کننده ایجاد تعاونی در کشور باشد و در کنار آن، اقدامات میدانی می‌تواند ایجاد کننده و تقویت کننده تعاونی‌ها باشد.
امید است که با پیگیری این تلاش‌ها، رشد تعاونی‌ها و افزایش ۲۵ درصدی مشارکت تعاونی‌ها در اقتصاد کشور را شاهد باشیم.
✍️ مسعود هراتی؛ دستیار استاندار سمنان در امر مردمی‌سازی دولت
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.